Đừng xem nhẹ nguy cơ nhiễm khuẩn sau sinh.

Nhiễm khuẩn sau sinh, hay nhiễm khuẩn hậu sản, là một trong những tai biến phổ biến nhất trong sản khoa. Mặc dù sự phát triển của kháng sinh và cải thiện điều kiện sinh hoạt đã giúp giảm tình trạng nhiễm khuẩn nặng, vẫn còn gặp nhiều ở vùng sâu, vùng xa. Các vi khuẩn như liên cầu, tụ cầu, trực khuẩn Coli và vi khuẩn yếm khí có thể gây nhiễm khuẩn, thường xâm nhập qua tổn thương tại âm hộ, âm đạo hoặc vùng rau bám khi điều kiện vệ sinh không đảm bảo. Mức độ nặng nhẹ của nhiễm khuẩn phụ thuộc vào sức khỏe của sản phụ và tính chất của vi khuẩn. Dấu hiệu nhận biết bao gồm phù nề, sưng to ở tầng sinh môn và vết khâu có mủ.

Nhiễm khuẩn âm đạo và cổ tử cung khiến sản phụ ra nhiều dịch hôi và đau khi thăm khám. Nhiễm khuẩn tử cung nặng hơn, có thể ra dịch hôi thối, máu và gây đau khi khám. Nhiễm khuẩn phần phụ như vòi trứng, buồng trứng kéo dài dễ thành mãn tính nếu không điều trị. Viêm phúc mạc tiểu khung và toàn bộ do vi khuẩn xâm nhập là rất nguy hiểm, cần mổ dẫn lưu mủ có thể để lại di chứng. Viêm tắc tĩnh mạch tiểu khung gây phù, nóng, đau chân và có thể dẫn đến tử vong nếu cục máu đông di chuyển lên tim, não hoặc phổi. Vi khuẩn cũng có thể vào máu gây nhiễm khuẩn huyết, rất nặng và khó điều trị.

Hướng dẫn xử lý khi bị nhiễm khuẩn sau sinh

Sau sinh, sản phụ thường cảm thấy thoải mái, tử cung co hồi và sản dịch giảm dần. Nếu sau 3-4 ngày, sản phụ sốt 38-39°C, tử cung co hồi chậm, sản dịch có mùi hôi hoặc đau khi ấn, có thể nghi ngờ nhiễm khuẩn.

• Nhiễm khuẩn tầng sinh môn và âm hộ: Rửa sạch bằng nước sát khuẩn, cắt chỉ sớm (nếu có khâu), và dùng kháng sinh.

• Nhiễm khuẩn âm đạo và cổ tử cung: Lau sạch bằng gạc tiệt khuẩn và đặt kháng sinh.

• Nhiễm khuẩn tử cung: Cần nạo để kiểm tra sót rau hay màng rau.

Lời khuyên: Sản phụ cần giữ vệ sinh trong thời gian mang thai, tránh tắm trong nước bẩn và đi khám ngay nếu có mụn nhọt ở vùng sinh dục.

Tất cả thai phụ cần sinh con tại nhà hộ sinh xã và được theo dõi sau sinh tại trạm y tế xã hoặc khoa sản bệnh viện. Sau sinh, phải theo dõi 1-5 ngày trước khi về nhà. Nếu có triệu chứng bất thường như ra dịch mủ, máu kéo dài, sốt, đau bụng dưới, cần đến cơ sở y tế ngay. Nữ hộ sinh và y sĩ phải tuân thủ quy tắc vô khuẩn khi thăm khám và thực hiện thủ thuật sản khoa, hạn chế can thiệp vào buồng tử cung trừ khi có chỉ định, và phải đảm bảo vô khuẩn tuyệt đối. BS. Nguyễn Kim Dung.